ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΑΠΘ

άρθρο της κας Σοφίας Στόλη

Τη Δευτέρα 20-02-23 οι καθηγητές κα Σοφία Στόλη και κ.Γρηγόρης Λύγκουρας συνόδευσαν το τμήμα Γ9 του σχολείου μας στο Σεισμολογικό Σταθμό του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Ο Σεισμολογικός Σταθμός του Α.Π.Θ ιδρύθηκε το 1978 και υπάγεται στον τομέα Γεωφυσικής του Τμήματος Γεωλογίας του Α.Π.Θ. Αποτελεί τον κεντρικό σταθμό ενός δικτύου 48 τηλεμερτικών σταθμών (2018), το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Αποστολή του Σεισμολογικού Σταθμού είναι η συνεχής, σε 24ωρη βάση, παρακολούθηση, καταγραφή και ανάλυση της σεισμικής δραστηριότητας του ελλαδικού χώρου και των γύρω περιοχών καθώς και η ενημέρωση της πολιτείας ,των ΜΜΕ και του κοινού σε θέματα σεισμών. Καθοριστικός είναι ο ρόλος του Σεισμολογικού Σταθμού στην ενημέρωση του κοινού σε περιπτώσεις αισθητών σεισμών. 

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης αυτής εκδίδονται ανακοινώσεις, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, οι οποίες περιλαμβάνουν επιστημονικά τεκμηριωμένες εκτιμήσεις σχετικά με την πιθανή εξέλιξη σεισμικών εξάρσεων. Επιπρόσθετα, στο Σεισμολογικό Σταθμό πραγματοποιούνται ξεναγήσεις και ομιλίες, με στόχο την εξοικείωση κυρίως των παιδιών με το φαινόμενο των σεισμών και την κατά συνέπεια καλύτερη προστασία τους από αυτούς.

Ο κ.Οδυσσέας Γαλάνης, γεωλόγος και μέλος Ε.ΔΙ.Π στο Σεισμολογικό Σταθμό, ήταν ο δικός μας ξεναγός. Στην παρουσίασή του μας πήγε εκατομμύρια χρόνια πίσω στον χρόνο παρουσιάζοντας μας διαφάνειες που απεικόνιζαν τη γη κατά τη γένεση της, τότε που όλες οι ήπειροι μαζί, σαν τα κομμάτια ενός γιγαντιαίου puzzle, σχημάτιζαν την ήπειρο Πανγαία!

Στη συνέχεια, μπήκαμε νοητά στο εσωτερικό της γης όπου μας παρουσιάστηκαν οι γνωστές σε όλους μας λιθοσφαιρικές πλάκες, οι κινήσεις τους και ο ρόλος τους στη δημιουργία των σεισμών.

Ερχόμενοι στο σήμερα, στην πιο επίκαιρη από ποτέ επίσκεψή μας στο σταθμό, οι μαθητές μας ήρθαν σε επαφή με όρους της επικαιρότητας όπως «εστία», «επίκεντρο», «εστιακό βάθος», «μέγεθος», «ένταση», «σεισμικά κύματα». Οι φωτογραφίες που αποτύπωναν τα αποτελέσματα των σεισμών στο έδαφος, τις καταπτώσεις βράχων, τις καταστροφές στις υποδομές, στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τα λιμάνια, τις μονάδες παραγωγής ενέργειας ήταν, αν μη τι άλλο, ιδιαίτερα εντυπωσιακές! 

Η σύσταση του κ.Γαλάνη μετά την προβολή των αρκετά αποκαρδιωτικών αυτών εικόνων ήταν ότι ο χειρότερος σύμμαχός μας σε περίπτωση σεισμού είναι ο πανικός. Αντ’αυτού, η σωστή ενημέρωση και τα μέτρα προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το σεισμό αποδεικνύονται σωτήρια και μπορούν να σώσουν στην κυριολεξία ανθρώπινες ζωές!

Ο τελικός μας σταθμός στην ξεχωριστή αυτή ξενάγηση ήταν , αρκετά σκαλοπάτια παρακάτω, στο υπόγειο του κτιρίου. Στην «καρδιά» του Σεισμολογικού Σταθμού φυλάσσονται «ως κόρη οφθαλμού» τα ευαίσθητα εργαλεία των επιστημόνων οι σεισμογράφοι. Βρίσκονται τοποθετημένοι σε ένα επιμελώς μελετημένο και σχεδιασμένο βάθρο, ούτως ώστε να είναι πιο ακριβή στην καταγραφή των κινήσεων που κάνει κάτω από τα πόδια μας το έδαφος, αφού η παραμικρή δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα το κλείσιμο μιας πόρτας, καταγράφεται! (όχι ως σεισμός φυσικά) «Αποστολή» των σεισμογράφων είναι να στέλνουν τα αποτελέσματα των κινήσεων του εδάφους που περιγράφτηκαν παραπάνω στους υπολογιστές των σεισμολόγων με τα σύγχρονα λογισμικά, όπου γίνονται πια οι ψηφιακές καταγραφές των σεισμών (που αντικατέστησαν τις αναλογικές) σε γραφήματα .

Ένα τέτοιο σεισμόγραμμα μάς παρουσίασε μαζί με τον κ.Γαλάνη ο κ.Θεόδωρος Τσάπανος, έγκριτος καθηγητής Σεισμολογίας στον τομέα Γεωφυσικής του Α.Π.Θ, τον οποίο είχαμε την τύχη να συναντήσουμε εκεί. Η κίνηση του εδάφους κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια μας καταγραφόταν στην οθόνη των υπολογιστών σε πραγματικό χρόνο! Μάλιστα ο καθηγητής προέτρεψε τους μαθητές να χτυπήσουν τα πόδια τους στο πάτωμα και να δημιουργήσουν όπως χαριτολογώντας τους είπε «έναν μικρό σεισμό»!

Η παραπάνω επίσκεψη αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης ομάδας δράσεων στο πλαίσιο της οργάνωσης και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών στο σχολείο, στην περίπτωσή μας του σχεδίου δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση ενός σεισμού. 

Είχε προηγηθεί η πρώτη άσκηση σεισμού από το σύνολο των μαθητών του σχολείου μας. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική αφού οι μαθητές μας είναι πιο ενημερωμένοι και, ίσως, πιο «ετοιμοπόλεμοι» στο ενδεχόμενο ενός πραγματικού σεισμού!

κα Σοφία Στόλη

📙Η δράση αφορούσε και στο ενδοσχολικό πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών του σχολείου μας.